ΕΤΑΙΡΙΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΔΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ: ΠΟΙΟΣ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΙΣ «ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΟΥΝ» ΟΙ ΟΦΕΙΛΕΤΕΣ
(του Οδυσσέα Χριστοδούλου)
Ακούμε πολλές φορές κάποιους να διαμαρτύρονται στις τράπεζες γιατί πούλησαν το δάνειό τους σε ένα ιδιωτικό κεφάλαιο (fund) ή το μετέφεραν σε μία Εταιρία Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (ΕΔΑΔΠ) ή το πούλησαν σε fund το οποίο με τη σειρά του το μετέφερε σε ΕΔΑΔΠ για να εισπραχθεί.
Η αλήθεια είναι ότι νομικά καλύπτονται απόλυτα οι τράπεζες και τα funds να μεταφέρουν τα δάνειά σας σε τέτοιες εταιρίες και αυτές με τη σειρά τους καλύπτονται νομικά να σας οχλήσουν για την είσπραξη των υπολοίπων. Οπότε, οποιαδήποτε είδους διαμαρτυρία προς αυτήν την κατεύθυνση θα πέσει σίγουρα στο κενό. Υπάρχουν όμως τρόποι να πάρετε αυτό που θέλετε από τις διαπραγματεύσεις με αυτές τις εταιρίες και μάλιστα να καταφέρετε περισσότερο ευνοϊκούς όρους ρύθμισης από ότι θα καταφέρνατε με την τράπεζα. Πώς θα γίνει αυτό; Θα σας πω, αφού όμως πρώτα απαντήσω στην απορία πολλών σχετικά με το «πώς στο καλό το δάνειό μου στην τράπεζα βρέθηκε στα χέρια κάποιου άλλου που τώρα με ενοχλεί;»
Εύλογη ερώτηση, εύκολη απάντηση. Βλέπετε, οι τράπεζες εδώ και καιρό, εξαιτίας της μακροχρόνιας ύφεσης, έχουν επιβαρυμένους ισολογισμούς και περιορισμένη ρευστότητα. Τα νομικά μέτρα που προσπάθησαν να πάρουν εναντίον των δανειοληπτών γενικώς δεν ωφέλησαν διότι, ως συνηθίζουμε, «ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος». Για το λόγο αυτό ξεκίνησε μία μεγάλη προσπάθεια για εξωδικαστικούς συμβιβασμούς, που όμως δεν απέφεραν καρπούς στις περισσότερες περιπτώσεις γιατί:
- και πάλι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ήταν οι ίδιες τράπεζες από τη μία και οι ίδιοι οφειλέτες από την άλλη, όπως επίσης και
- δεν σταμάτησε να ισχύει το γνωστό «ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος», απλά και μόνον επειδή η διαπραγμάτευση άλλαξε όνομα.
Στην Ελλάδα, όλα τα παραπάνω παίρνουν πολύ χρόνο, γιατί:
- δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα η ανάπτυξη που θα έδινε νόημα σε μία αναδιάρθρωση του δανεισμού, αφού χωρίς ανάπτυξη ο όποιος άνεργος ή χαμηλόμισθος δεν θα γινόταν πλουσιότερος και η όποια επιχείρηση σε δυσχέρεια θα παρέμενε στο κόκκινο, κάνοντας οποιοδήποτε προσωπικό ή επιχειρηματικό σχέδιο να φαντάζει σαν «άσκηση επί χάρτου» στην καλύτερη περίπτωση ή «ευχολόγιο» στη χειρότερη
- οι ίδιες οι τράπεζες, μετά από τόσες εσωτερικές «αναδιοργανώσεις», φαίνεται να έχουν μάλλον… αποδιοργανωθεί
- το δημόσιό μας όπως πάντα είναι «βράχος», και… ως τέτοιος κινείται
- η απραξία γενικώς προκαλεί αδράνεια και
- όλοι πάντα περιμένουν να έρθει κάτι καλύτερο και, ως εκ τούτου, χρησιμοποιούν τις παραπάνω λύσεις ως σχήματα (και προσχήματα) για να κερδίσουν χρόνο μέχρι την άφιξη του Μεσσία!
Γιατί, λοιπόν, οι τράπεζες, αφού δεν διαπραγματεύονταν «και πολλά-πολλά» με τους δανειολήπτες (με αποτέλεσμα φυσικά να αποτυγχάνουν οι προσπάθειες ουσιαστικής και εφαρμόσιμης ρύθμισης) ξαφνικά πούλησαν τα δάνειά τους σε funds για 5-10 cents στο ευρώ; Δεν γινόταν δηλαδή να καλέσουν οι ίδιες του δανειολήπτες και να τους πουν να δώσουν 10 cents για κάθε ευρώ που χρωστούν και να κλείσει το δάνειο;
Θα μπορούσαν. Δεν το έκαναν. Γιατί; Γιατί είναι δύσκολο, από ψυχολογικής άποψης, για το χέρι του οικονομικού διευθυντή να γράψει (ή καλύτερα… διαγράψει) μερικά εκατομμύρια προβλέψεις για τα μερικά εκατομμύρια που μας δάνεισε (…χάρισε;;;) η τράπεζά του. Όπως επίσης, από φυσιολογικής άποψης, δεν χωνεύεται ούτε με σόδα.
Γιατί όμως τελικά έδωσαν τα δάνεια στα funds για πενταροδεκάρες; Η απάντηση είναι ότι αναγκάστηκαν. Ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM) τους «έβαλε το πιστόλι στον κρόταφο» να μειώσουν τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια (NPL) σε ποσοστό λιγότερο του 10% του χαρτοφυλακίου έως το τέλος του 2022. Αντιλαμβανόμενες, λοιπόν, οι τράπεζες ότι ο χρόνος για να διορθώσουν μόνες τους την κατάσταση είναι μεγαλύτερος από το χρόνο έως την «εκπυρσοκρότηση», αναγκάστηκαν υποκύψουν και να ακολουθήσουν εντολές για το τι θα κάνουν από δω και μπρος.
Κάπως έτσι τα δάνειά μας βρέθηκαν στα funds και ΕΔΑΔΠ, κι εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να διαπραγματευτούμε μαζί με τις τελευταίες για την τύχη των οφειλών μας. Και – όπως είπαμε – δεν μπορεί κανείς μας να κάνει κάτι γι’ αυτό. Το καλό όμως είναι ότι, όπως ΔΕΝ γνωρίζουν πολλοί, είναι και αυτοί υποχρεωμένοι να διαπραγματευτούν μαζί μας. Προσοχή: όχι να «μας προτείνουν», αλλά να διαπραγματευτούν πραγματικά. Κι εδώ έγκειται η δική μας, πραγματική, διαπραγματευτική ισχύς.
Αλλά, ας δούμε την εμπειρία πολλών δανειοληπτών. Υπάρχουν διαμαρτυρίες για το ότι η τάδε ΕΔΑΔΠ ή το δείνα fund τους έθεσαν προ τετελεσμένου γεγονότος του τύπου «ή πληρώνεις ή πάμε σε αναγκαστική είσπραξη».
Λογικά θα περίμενε κανείς οι ΕΔΑΔΠ και τα funds αγόρασαν πάμφθηνα τα δάνεια να ζητούν «κάτι παραπάνω» για να τα διαγράψουν και να μας αφήσουν ήσυχους. Και… ναι! Το κάνουν. Ορισμένες φορές. Που σημαίνει ότι το κάνουν όταν βλέπουν ότι υπάρχουν προσκόμματα και δυσκολίες σε περίπτωση αναγκαστικής είσπραξης (εκποίησης περιουσίας). Βλέπετε, τα funds και οι ΕΔΑΔΠ βιάζονται να πάρουν τα λεφτά τους πίσω και να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από τις τράπεζες. Αν, λοιπόν, νομίζουν ότι θα «ξεπουλήσουν» γρήγορα τα περιουσιακά σας στοιχεία, θα σας στείλουν το «τελεσίγραρφο». Αν θεωρούν πως όχι, τότε μπορεί να καταφέρετε να «κλείσετε» το δάνειό σας πληρώνοντας κάτι παραπάνω από τα ψίχουλα που έδωσαν αυτοί για να το αγοράσουν. Εφάπαξ ή σε δόσεις, αν χρειαστεί.
Οι άλλοι; Τι γίνεται με τους άλλους; Θα «ξεπουληθούν»; Όχι ακριβώς…
Ο νόμος ορίζει ξεκάθαρα ότι τόσο τα funds όσο και οι ΕΔΑΔΠ είναι απολύτως υποχρεωμένοι να ακολουθήσουν τον Κώδικα Δεοντολογίας που ακολουθούν οι τράπεζες. Αυτό σημαίνει μακρές διαπραγματεύσεις για ρυθμίσεις και αδυναμία από μέρους τους αναγκαστικής είσπραξης εφόσον προσκομίσετε όλα τα δικαιολογητικά που απαιτούνται βάσει του ΚΔ. Η μόνη περίπτωση δυνατότητας για αναγκαστική είσπραξη από το fund είναι η άρνηση πρότασης για μακροχρόνια ρύθμιση από μέρους σας. Άρα:
- το fund δεν μπορεί να υποβάλλει κατευθείαν πρόταση οριστικής διευθέτησης
- το fund δεν μπορεί να μην διαπραγματευθεί μαζί σας προτάσεις ρύθμισης
- το fund δεν μπορεί να σας «ξεπουλήσει» εφόσον δεχθείτε μακροπρόθεσμη ρύθμιση.
Και, για να είμαστε όλοι στην ίδια σελίδα όσον αφορά τους ορισμούς των χρονικών διαστημάτων, οι όροι «βραχυπρόθεσμος», «μεσοπρόθεσμος» και «μακροπρόθεσμος», όπως έχουν καθιερωθεί στην αγορά ομολόγων και η ισχύς τους επεκτείνεται και σε όλα τα οικονομικού ενδιαφέροντος πεδία (ιδιαίτερα όταν αφορά ράντες κάθε είδους):
– βραχυπρόθεσμος: μικρότερος του ενός έτους
– μεσοπρόθεσμος: μεγαλύτερος του ενός έτους αλλά μικρότερος των δέκα ετών
– μακροπρόθεσμος: μεγαλύτερος των δέκα ετών.
Για να τελειώνουμε μια και καλή: ο ίδιος νόμος που διέπει τη σύσταση και λειτουργία των ΕΔΑΔΠ, τις υποχρεώνει επίσης να ακολουθούν όλες τις επιταγές του ΚΔ. Κι εκεί ο δανειολήπτης συχνά έχει τη μεγαλύτερη διαπραγματευτική ισχύ, εφόσον η αδυναμία του τεκμηριώνεται επαρκώς.
Μην διαμαρτύρεστε, λοιπόν, στην τράπεζα για το ότι το δάνειό σας κατέληξε στην τάδε ΕΔΑΔΠ. Όταν όμως η τελευταία σας οχλήσει για την οφειλή σας, δείξτε της τα «δόντια» σας (αν έχετε). Και έχετε ότι χρειαστεί για να την πείσετε ότι θα κάνει πολλά χρόνια να «ξεμπερδέψει» μαζί σας, τότε είναι σαν να… παίζετε μπάλα και να κερδίζετε 2- 0 στο 85’.
Για να μην σχολιάσουμε το γεγονός ότι όταν ο SSM έβαλε το πιστόλι που λέγαμε πριν στον κρόταφο των τραπεζών, λογάριαζε χωρίς τον… ιό. Ήτοι, τον κορονoϊό. Οπότε οι επιπτώσεις που θα υπάρξουν στο μακροοικονομικό περιβάλλον και η ανατροπή των προβλέψεων για ανάπτυξη λόγω της πανδημίας, ήδη έχουν κάνει SSM, τράπεζες, funds και ΕΔΑΔΠ (μαζί με όλους τους παρατρεχάμενους πολιτικούς αβανταδόρους τους) να «καληνυχτίσουν» τα σχέδιά τους για τη μείωση των NPL για όταν την φανταζόντουσαν – πιθανώς δε και για όπως τη φανταζόντουσαν.
Αλλά αυτό είναι αντικείμενο άλλου σχολιασμού.